هرآنچه که باید در باره آزمایش اسپرم بدانید
تذکر مهم: اطلاعات ارائه شده دراین مطلب تنها برای افزایش سطح آگاهی شما است و جایگزین مراجعه به پزشک نمی باشد.
آزمایش اسپرم ممکن است به دلیل زیر صورت گیرد:
بررسی مشکلات تولیدمثلی در مردان و علل ناباروری زوج ها.
بررسی موفقیت آمیز بودن یا نبودن عمل وازکتومی.
بررسی موفقیت آمیز بودن یا نبودن عمل بازگشت از وازکتومی.
بررسی موفقیت آمیز بودن یا نبودن عمل وازکتومی.
بررسی موفقیت آمیز بودن یا نبودن عمل بازگشت از وازکتومی.
در آزمایش مایع منی موارد زیر اندازه گیری و آنالیز میشوند:
- شکل اسپرم: مقدار اسپرم هایی که شکل طبیعی دارند را به درصد بیان میکند.
- شمارش اسپرم: شمارش مقدار و تعداد اسپرمها در هر میلی لیتر از منی در هر انزال.
- زمان مایع شدن: منی پس از خروج از بدن مرد حالت ژل مانند دارد و به طور معمول پس از حدود ۲۰ دقیقه از حالت ژل به حالت مایع تغییر حالت میدهد.
- حجم مقدار منی خارج شده در هر انزال.
- میزان قند: اندازه گیری میزان قند موجود در منی (فروکتوز) را نشان میدهد. فروکتوز، قندی است که انرژی لازم برای فعالیت اسپرم را فراهم میکند
- pH: این تست میزان اسیدی بودن (pH پایین) و یا فلیایی بودن (pH بالا) منی را اندازه گیری میکند.
- شمارش گلبولهای سفید: به طور طبیعی نباید گلبول سفید در منی حضور داشته باشد.
- تحرک اسپرم
نکات مهم در انجام آزمایش اسپرم:
- مدت ۲-۳ روز قبل از آزمایش ، مایع منی چه در خواب و یا هنگام مقاربت جنسی از شما خارج نشده باشد. اگر آزمایش زود از ۳ روز انجام شود باعث اختلال در نتیجه اسپرم از جمله کاهش حجم اسپرم و افت نمونه آزمایش خواهد شد و برعکس اگر بیش از سه روز از انجام آخرین مقاربت جنسی آزمایش دهید مثلاً ۵-۶ روز بعد، باعث افت در حرکت اسپرم و گزارش نادرست خواهد شد.
- دو روش جهت انجام آزمایش منی وجود داد:
- روش استمنا: که فرد با تحریک خود باعث خروج مایع منی می شود که شایعترین روش دادن آزمایش اسپرم می باشد.
- استفاده از کاندوم و مقاربت می باشد کاندوم های مخصوصی جهت این آزمایش در مراکز ناباروری وجود دارد که توصیه می شود تنها از این کاندوم ها استفاده گردد که در اینجا لازم است از کاندوم های معمولی مطلقاً استفاده نشود چرا که به علت اثرات ضد اسپرمی کاندوم ها باعث خراب شدن اسپرم و آزمایش غلط می شود. .
- حتماً نمونه اسپرم خارج شده باید کمتر از نیم ساعت به آزمایشگاه تحویل داده شود.
- از مقاربت بدون کاندوم جهت دادن آزمایش منی اجتناب نمایید چون
PH واژن خانم ها باعث افت کیفیت اسپرم می شود و از طرفی باعث آلودگی اسپرم
به باکتری های واژن نیز می شود.
عوامل خارجی از قبیل تغذیه و مصرف دخانیات روی اسپرم اثر دارد؟
- مصرف آنتی اکسیدان ها از قبیل سلنیوم و ویتامین E و C و B باعث بهتر شدن کیفیت اسپرم های مرد می شوند
- سابقه پرتودرمانی و شیمی درمانی که باعث از بین رفتن سلول های نطفه ساز مرد می شود
- هر گونه تورم درمان نشده بیضه: علت عفونت ممکن است باعث آسیب به سلول های نطفه ساز و یا باعث انسداد در قسمت خروجی منی شود و تعداد و حرکت اسپرم ها را کاهش دهد.
- استفاده از داروهای مکمل های بدن سازی که در باشگاه ها استفاده می شود. تزریق هورمون های ناندرولوژ و تستوسترن باعث خرابی اسپرم و کم کاری بیضه می گردد.
- بیماری واریکوسل: امروزه شایعترین علت خرابی اسپرم ها از نظر تعداد، شکل و حرکت، بیماری واریکوسل بیضه ها است و لذا حتماً باید با تشخیص به موقع درمان شود.
- سیگار کشیدن و انواع دود باعث کاهش حرکت و تعداد اسپرم می شود.
- گرم نگه داشتن بیضه ها و استفاده زیاد از جکوزی، دوش آب گرم، گذاشتن لب تاب روی پاها و اثر حرارتی آن روی بیضه ها و نشستن های طولانی باعث افت کیفیت اسپرم می شود.
تفسیر نتایج آزمایش اسپرم و مایع منی :
حجم مایع منی:
میزان طبیعی آزمایش حدودا ۲ تا ۵ میلی لیتر در هر انزال است و میزان کمتر و یا بیشتر از مقدار طبیعی غیرطبیعی تلقی میشود و میتواند عامل ناباروری باشد.زمان تبدیل شدن به مایع:
به طور طبیعی حدود ۲۰ تا ۳۰ دقیقه پس از انزال یا نمونه گیری، منی به حالت مایع تبدیل میشود و طولانی شدن زمان بیش از حد مذکور غیرطبیعی است و میتواند نشان دهنده ی وجود عفونت باشد.شمارش اسپرم:
به طور معمول در هر انزال باید بیش از ۲۰ میلیون اسپرماتوزوآ در هر میلی لیتر از منی حضور داشته باشد که کمتر بودن میزان اسپرم از مقدار طبیعی معمولا به معنای ناباروری است. ولی کمتر بودن اسپرم از این مقدار، همیشه به معنای ناباروری و عدم امکان پدر شدن فرد نیست. چنانچه مشاهده شده است که مردانی با تعداد اسپرم کمتر از ۱ میلیون، پدر شده اند. میزان طبیعی برای شمارش اسپرم در افرادی که عمل وازکتومی داشته اند ۰ (صفر) است.شکل اسپرم :
به طور طبیعی باید حداقل ۳۰% از اسپرم ها شکلی طبیعی داشته باشند. غیرطبیعی بودن شکل اسپرم میتواند حالات مختلفی داشته باشد. ممکن است اسپرم ۲ سر و یا ۲ دم داشته باشد، سر باریک باشد و یا گردتر از حالت طبیعی باشد. اسپرم غیرطبیعی قادر به حرکت کردن به شکل درست نیست و یا نمیتواند به داخل تخمک نفوذ کند. البته در هر نمونه منی سالم، تعدادی اسپرم ناسالم دیده خواهند شد ولی درصد بالای اسپرم ناسالم نسبت به اسپرم سالم شرایط پدر شدن را برای فرد سخت تر میکند.تحرک اسپرم:
به طور نرمال حدود ۵۰% از اسپرم ها باید پس از گذشت ۱ ساعت حرکت رو به جلو داشته باشند. برای اینکه اسپرم بتواند از محیط موکوسی سرویکس عبور کند باید قابلیت حرکت رو به جلو یا شنا کردن داشته باشد. در صورتی که درصد بالایی از اسپرمها نتوانند به درستی حرکت کنند، فرد برای پدر شدن با مشکل مواجه است.PH منی:
محدوده ی طبیعی برای pH مایع منی چیزی در حدود ۷.۱ (هفت و یک دهم) تا ۸.۰ (هشت) است. بالاتر یا پایین تر بودن pH منی از این محدوده میتواند باعث کشته شدن اسپرم شود و یا بر نحوه ی حرکت کردن آنها تاثیر سو داشته باشد.شمارش گلبولهای سفید (WBC):
به طور طبیعی نباید هیچ گلبول سفید و یا باکتری در مایع منی وجود داشته باشد. حضور باکتری و یا تعداد زیادی از گلبولهای سفید خون میتواند از علائم وجود عفونت باشد.برخی از شرایط خاص نیز میتوانند با کاهش تعداد اسپرم ارتباط داشته باشند. این شرایط و بیماریها شامل موارد زیر میباشند:
عفونت بیضه ، واریکوسل ، سندرم Klinefelter ، پرتو درمانی بیضه ها وبیماریهایی که باعث آتروفی بیضه ها میشوند.
